Καλοκαιρινή φροντίδα των καλλωπιστικών και καρποφόρων φυτών

άρθρο του γεωπόνου Μιχάλη Μανιαδάκη (7/2010)



Τα φυτά στις πόλεις ομορφαίνουν τη διαβίωση μας σε αυτές, είτε πρόκειται για τις ιδιωτικές μας κατοικίες-κήπους, είτε για τους κοινόχρηστους ελεύθερους χώρους (δρόμους, πάρκα, δημόσιους κήπους κ.λπ.).
Κυκλοφορούμε καθημερινά δίπλα τους, τις περισσότερες φορές χωρίς να συνειδητοποιούμε την παρουσία τους (λόγω του γρήγορου τρόπου ζωής μας) και σε κάποιες λίγες στιγμές ανάπαυλας μπορούμε να απολαμβάνουμε τα οφέλη τους.
Τείνουμε τα τελευταία χρόνια να τα αντιμετωπίζουμε σαν άψυχα αντικείμενα και όχι σαν ζωντανούς οργανισμούς. Φυσικά, σκεφτόμαστε τις ειδικές συνθήκες ανάπτυξής τους, αλλά σχεδόν πάντα προσπαθώντας να εξασφαλίσουμε ότι εκεί που τα βάλαμε εκεί θα μείνουν.
Έτσι, έχει επικρατήσει η συντήρηση-κλάδεμα τους να γίνεται, τηρώντας απολύτως όρια (σε σχήματα τετράγωνα, στρογγυλά) ακόμα και σε σημεία που δεν θα εμπόδιζε (αν αφήνονταν μια πιο ελεύθερη ανάπτυξη των κλαδιών τους), τη διάβαση πεζών ή αυτοκινήτων ή άλλων δραστηριοτήτων. Όμως τα φυτά είναι ζωντανοί οργανισμοί με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή υπόκεινται στον κύκλο γέννησης-εξέλιξης-αναπαραγωγής-θανάτου.
Οι παράγοντες που δεν μπορούμε να επηρεάσουμε μπορεί να είναι ένας, αλλά καθοριστικός ή πάρα πολλοί όταν προσπαθούμε να αναλύσουμε συμβάντα ανάπτυξης ή καταστροφής τους.
Όταν αναφερόμαστε σε βρώσιμα φυτά (φρούτα, λαχανικά) οι δυσκολίες είναι πολλές αν θέλουμε να πετύχουμε παραγωγή (ποιοτική, ποσοτική).
Από τα παραπάνω θα μπορούσε να προκύψει μια ανάγκη να δώσουμε στα φυτά την αξία που κατά την άποψη μου έχουν, δηλαδή του συντρόφου-συνοδοιπόρου.
Είμαι σίγουρος ότι τα φυτά, τα ζώα και ο υπόλοιπος πλανήτης θα μπορούσε να ζήσει χωρίς τους ανθρώπους (όπως ίσως συνέβαινε σε προϊστορικούς χρόνους) αλλά όπως είναι σήμερα διαμορφωμένη η ζωή, οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να ζήσουν ούτε ένα λεπτό χωρίς την παρουσία των φυτών (οξυγόνο, τροφή)
Για να θεμελιώσουμε σωστά αυτή τη σχέση με τα φυτά θα πρέπει και να λάβουμε υπόψη μας τις γνώσεις από τη γεωπονική και τις άλλες σχετικές επιστήμες (συμβατική-οικολογική γεωργία) και την πρακτική εμπειρία που έχει προκύψει στη παραδοσιακή γεωργία και τέλος αλλά εξίσου σημαντική από μια «ζωντανή» συνεχώς εξελισσόμενη προσωπική σχέση με τα φυτά. Αυτό θα το κατορθώνουμε καθημερινά παρατηρώντας τα. Όταν το πραγματοποιήσουμε, αφιερώνοντας 10 λεπτά την ημέρα, αρχίζει να συμβαίνει κάτι που θα μπορεί να μας οδηγήσει και σε άγνωστα ως τώρα και άρα κατά μια έννοια «ανορθόδοξα» συμπεράσματα.
Θα λειτουργούμε και διαισθητικά, αλλά στο τέλος αυτά που παρατηρήσαμε και βάλαμε σε πράξη θα αποδεικνύονται αληθινά, αφού πρακτικά τα φυτά θα αναπτύσσονται και θα είναι υγιή τώρα αλλά και σε βάθος χρόνου.
Αυτό για να συμβεί απαιτεί από εμάς υπομονή και το άνοιγμα ενός «διαλόγου» με τα φυτά που, όμως, όπως θα διαπιστωθεί έχει και την άμεση αποκόμιση μιας βαθειάς «πρωτόγνωρης» ικανοποίησης. Το τελευταίο συνδέεται και με τη «βαθιά» εγγενή μας ανάγκη επιστροφής στη φύση.


Σε αυτή την ανάγκη απευθύνεται και αυτή η στήλη, η οποία κάθε μήνα θα δίνει συμβουλές προς τους ναυτιλλομένους κηπουρούς των πόλεων. Όλους αυτούς που αντιστέκονται στην τσιμεντοποίηση του αστικού τοπίου, καλλιεργώντας στα μπαλκόνια, στις αυλές, στους μικρούς ή μεγαλύτερους κήπους. Ο στόχος είναι να δοθούν οι κατάλληλες συμβουλές για τη δημιουργία και διατήρηση ενός κήπου μέσα στην πόλη, ο οποίος να μπορεί να κρατηθεί σε μια ισορροπία με βιολογικά μέσα. Κατάλληλα φυτά, φροντίδα, ανάγκες των φυτών, φυτοπροστασία, χώμα, δομή του εδάφους κλιματικές συνθήκες και μειονεκτήματα που θα πρέπει να μετατραπούν σε πλεονεκτήματα και άλλα πολλά θα είναι τα ζητήματα που θα απασχολήσουν αυτή τη στήλη.

 



Αρχίζοντας αυτή τη στήλη εν μέσω εξωτερικής υψηλής θερμοκρασίας λόγω καλοκαιριού, θα πω για ένα πρωτοφανές γεγονός, αυτό των βροχών στα μέσα έως τέλος Ιουνίου.
Κάποιοι φιλόσοφοι καλλιεργητές μίλησαν για τη σχέση φυτών-βροχής. Είπαν ότι όσο αυξάνεται η παρουσία των φυτών, τόσο αυξάνεται η βροχή. Και ενώ έβρεχε κατά τον Θεριστή, ελπίζουμε να μην βρέχει τον Αλωνάρη, γιατί αλλιώς θα ισχύσει η παροιμία που λέει «στο κακορίζικο χωριό τον Αλωνάρη βρέχει».
Αυτό πρακτικά μπορεί να αυξήσει την αναπαραγωγή των κατ’ εξοχήν καλοκαιρινών (λόγω ξηρασίας) ασθενειών (ωίδιο) και των εχθρών (ακάρεων, βρωμούσων). Για να κάνουμε καταστολή υπάρχουν οργανικά σκευάσματα* κυρίως θειάφι (σε αναλογία 6ml σε 1 lt νερό) ή βρέξιμο θειάφι (σε αναλογία 3ml σε 1lt νερό, αν και αυτά λειτουργούν ως προληπτικά μέσα), για τις μυκητιάσεις (ωίδιο). Για τα ακάρεα υπάρχει ένα έτοιμο σκεύασμα από άμυλο με δοσολογία που γράφει πάνω στη συσκευασία.
Εάν θέλουμε να ετοιμάσουμε ένα δικό μας σκεύασμα βάζουμε 30ml-50ml μπετονίτη (σκόνη ορυκτού πετρώματος, την οποία βρίσκουμε σε εργαστήρια ανάλυσης οίνου) σε 1lt νερού και προσθέτουμε 20ml υγρό πράσινο σαπούνι και 10ml καθαρού οινοπνεύματος 90 βαθμούς.

 

παρασκεύασμα από Neem


Για τους υπόλοιπους εντομολογικούς εχθρούς μπορούμε να αγοράσουμε έτοιμο παρασκεύασμα από Neem** (τροπικό φυτό). Εάν θέλουμε να φτιάξουμε ένα δικό μας παρασκεύασμα μπορούμε να μαζέψουμε φύλλα και ώριμους καρπούς από το δέντρο Μελία ή Ψευδοπασχαλιά. Σε αυτή τη περίπτωση χτυπάμε στο μίξερ 500γρ καρπών και φύλλων, τα πολτοποιούμε και τα βάζουμε σε 3lt ζεστό νερό και τα αφήνουμε 24 ώρες, κατόπιν τα σουρώνουμε και προσθέτουμε άλλα 10lt νερό. Με αυτό ψεκάζουμε απογευματινές ώρες τα φύλλα των φυτών που έχουν εντομολογικές προσβολές. Τα παραπάνω ισχύουν για καλλωπιστικούς θάμνους-δέντρα και για τα λαχανοκομικά. Στα λαχανοκομικά πριν ψεκάσουμε κόβουμε όλους τους καρπούς που είναι σχεδόν έτοιμοι, γιατί καλό είναι να μην κόψουμε καρπούς από τα ψεκασμένα φυτά πριν περάσουν 4-5 μέρες.
Από τώρα, αρχές Ιουλίου, μπορούμε να κάνουμε σπορές σε φυτωριάκια με τα εξής λαχανικά: κουνουπίδι, λάχανο, μπρόκολο, μαρούλι, φοινόκιο, τσίκορι. Και «πεταχτά» στα εξής λαχανικά: καρότα, παντζάρια, αντίδια, σέσκουλα, άνηθο, αρακά, μπιζέλι, σέλινο, κουκιά, κρεμμύδι και σπανάκι από μέσα Αυγούστου. Πολύ σημαντικό είναι τα παρτέρια που βάζουμε τα λαχανικά μας να έχουν ενιαία αχυροκάλυψη***, όχι μόνο γύρω από τη ρίζα του φυτού.

* ουσίες με προέλευση από ορυκτά ή φυτά με τα οποία μπορούμε να ετοιμάσουμε φυσικά σκευάσματα
** δέντρο που προέρχεται από την Αφρική. Οι καρποί του και τα φύλλα του έχουν μια ουσία που λέγεται αζενταραχτίνη, το οποίο είναι ένα γενικό ανορεκτικό για τα επιβλαβή έντομα
*** επειδή θέλουμε να εμποδίσουμε την υψηλή εξάτμιση της υγρασίας από το έδαφος (έτσι ώστε να μπορούν οι ρίζες να έχουν την υγρασία που χρειάζεται) καλύπτουμε το έδαφος με διάφορα υλικά. Κυρίως το έδαφος γύρω από τις ρίζες, αλλά μπορούμε και να κάνουμε και ενιαία κάλυψη του εδάφους του παρτεριού με τα λαχανικά μας. Τα υλικά για αυτή την κάλυψη είναι το άχυρο ή ακόμα και το άχρηστο, χωρίς εκτυπώσεις χαρτόνι από συσκευασίες του εμπορίου.